Przewlekłe uczucie zmęczenia, niechęć do wykonywania wysiłku fizycznego lub mentalnego, stała potrzeba wypoczynku…brzmi znajomo? Objawy te należą do najczęściej zgłaszanych dolegliwości przez osoby zmagających się z zespołem przewlekłego zmęczenia (CFS).
Schorzenie to może dotknąć każdego z nas. Jednak najczęściej dotyka młode, wykształcone kobiety rasy białej w wieku od 20 do 50 lat. Osoby żyjące w ciągłym biegu, skupione na karierze często prowadzą niezdrowy styl życia. Jedzenie w biegu, szybkie wysokoenergetyczne przekąski, żywność typu fast food, napoje z dużą zawartością kofeiny to tylko nieliczne przykłady ze schematu żywieniowego takich osób. Dodatkowo dochodzi nadmierny stres i brak czasu na regularny odpoczynek. Wszystkie te czynniki prowadzą do zaburzenia równowagi pomiędzy odpoczynkiem, a wysiłkiem fizycznym/mentalnym.
Pacjenci ze zdiagnozowanym CFS nawet po okresie odpoczynku czy pełnego snu nie odczuwają ulgi i zmniejszenia dolegliwości związanych z ich schorzeniem. Dodatkowo objawy nasilają się po okresie wzmożonego wysiłku i towarzyszy im znaczne obniżenie nastroju. W zaostrzeniu choroby pacjenci często nie są w stanie samodzielnie funkcjonować i wykonywać codziennych czynności. To może przekładać się na problemy socjalno-ekonomiczne, zawodowe lub społeczne.
Osoby borykające się z tym schorzeniem często miewają:
- bóle głowy
- bóle mięśniowe
- bóle stawów
- problemy z koncentracją
- problemy z zapamiętywaniem
- uczucie tzw. “mgły mózgowej”
- przewlekłe uczucie senności
- przewlekłą bezsenność
Aby zdiagnozować zespół przewlekłego zmęczenia lekarz stosuje kryteria diagnostyczne SEID – US Institude of Medicine z 2015 r. Pacjent musi spełniać 3 poniższe kryteria:
- Trwające minimum pół roku znaczne osłabienie poziomu zaangażowania w życie zawodowe, społeczne, rodzinne, w porównaniu z okresem sprzed wystąpienia choroby, któremu towarzyszy przewlekłe uczucie zmęczenia, niebędące skutkiem nadmiernego wysiłku.
- Złe samopoczucie i zmęczenie, które nasila się po wysiłku fizycznym lub mentalnym.
- Dolegliwości związane ze zmęczeniem nie ustępują po śnie i odpoczynku.
Dodatkowo pacjent musi spełniać 1 z poniższych kryteriów:
- Osłabienie funkcji poznawczych (trudności w koncentracji, skupieniu uwagi, zapamiętywaniu)
- Objawy hipotensji ortostatycznej (spadek ciśnienia krwi po zmianie pozycji ciała czy po obfitym posiłku. Pojawiają się problemy z utrzymaniem równowagi, zawroty głowy czy “mroczki” przed oczami.)
Czy jednak każde przewlekłe zmęczenie musi oznaczać CFS?
Otóż nie, aby go zdiagnozować musimy wykluczyć inne możliwości.
Kryteria wykluczające rozpoznanie CFS:
- aktywny proces chorobowy – choroba nowotworowa, endokrynologiczna, metaboliczna, autoimmunologiczna, HIV, stwardnienie rozsiane, borelioza czy cukrzyca
- zaburzenia depresyjne
- otępienie, demencja
- zaburzenia odżywiania – anoreksja, bulimia
- otyłość
- przetrenowanie
Jak wygląda leczenie Zespołu Przewlekłego Zmęczenia?
Do tej pory nie udało się ustalić głównych przyczyn, które doprowadzają do rozwoju tego schorzenia, dlatego nie ma jednoznacznych wytycznych co do jej leczenia. Do zaleceń dla pacjentów z CFS zaliczamy:
- regularne i zbilansowane posiłki, o odpowiedniej zawartości makroskładników, witamin i składników mineralnych
- posiłki powinny być spożywane w spokoju, bez pośpiechu i bez obecności telefonu czy telewizora
- należy znaleźć “złoty środek” pomiędzy odpoczynkiem, a wysiłkiem
- zapewnić odpowiedni czas na regenerację
- zadbać o suplementację, najczęściej zaleca się przyjmowanie: witaminy D3 i K2, witaminy B12, żelaza, magnezu oraz flawonoidy (czekolada z dużą zawartością kakao, kofeinę, kurkuminę, ekstrakt z pyłku kwiatowego).
Bibliografia:
- Chronic Fatigue Syndrome Genes & Infection, Patarca Roberto
- CFS – Chronic Fatigue Syndrome, Joachim Strienz
- Lab Tests Online. Zespół Przewlekłego Zmęczenia
- Impact of coffee consumption on the gut microbiota: a human volunteer study. International journal of food microbiology, Jaquet, M., Rochat, I., Moulin, J., Cavin, C., & Bibiloni, R. (2009)
- Oral bioavailability of curcumin in rat and the herbal analysis from Curcuma longa by LC-MS/MS.J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2007