Moje dziecko nie chce jeść…. jak postępować z niejadkiem?

Brak apetytu u dziecka to poważne wyzwanie. Dziecko nie chce jeść, a Ty zaczynasz panikować. Twoja pociecha niknie w oczach, staje się szczuplejsza. Co zrobić, kiedy dziecko nie je? Jak sobie radzić? 

W pierwszej kolejności, uświadom sobie, że brak apetytu u dziecka nie musi oznaczać poważnych zmian chorobowych. Przeanalizuj jak wygląda spożywanie posiłków, zachowanie dziecka i Twoje. Pozwoli to na zweryfikowanie ewentualnych nieprawidłowości. Dzięki temu masz możliwość wprowadzenia odpowiednich zmian i skuteczne zwalczenie problemu.

 

Najważniejsze aspekty to:

1. Odpowiednie planowanie posiłków

• Zacznij od uregulowania ilości posiłków (4-5-6 na dobę, w zależności od wieku dziecka) i pór ich spożywania – określ stałe godziny posiłków. 
• Zadbaj o przerwy między posiłkami (około 3 godziny). Nie biegaj za dzieckiem z jedzeniem, bo nie zdąży zgłodnieć i z niechęcią będzie patrzeć na posiłek.
• Wyeliminuj podjadanie drobnych przekąsek i picie soków lub słodzonych napojów między posiłkami. Najlepszym napojem dla Twojego dziecka jest woda.
• Czas na posiłek to 20-30 minut. Nie dłużej.
• Nie zmuszaj dziecka do jedzenia „dopóki talerz nie będzie pusty” Naciskanie to błąd, który wynika z mylnego założenia, że dziecko je za mało, szczególnie pełnowartościowych posiłków. Dziecko nie czuje potrzeby jedzenia wielkich porcji. Jego organizm jest jeszcze mały, jego potrzeby energetyczne również. Dziecko samo wie ile potrzebuje. Nadmiernym wmuszaniem jedzenia możesz doprowadzić do zniechęcenia a siadanie do stołu zacznie kojarzyć się z karą. Jeżeli dziecko nie chce jeść, może mieć ku temu powód. Na przykład taki, że nie jest głodne. 
• Unikaj mieszania wszystkich składników posiłku na talerzu, bo to prowadzi do wzajemnego „maskowania się” smaków i zaburza odczucia smakowe dziecka.
• Pozwól dziecku zjeść tyle, ile samo chce, ale nawet jeśli zje bardzo mało, następny posiłek przygotuj zgodnie z przyjętym planem posiłków. Nie podawaj go wcześniej.

2. Właściwe otoczenie/środowisko

• Pamiętaj, że posiłek ma budzić pozytywne skojarzenia. Ważna jest neutralna, miła atmosfera, bez zmuszania do jedzenia.
• Ważne, żeby dziecko skupiło swoją uwagę na spożywaniu posiłku. Nie powinno się bawić, oglądać telewizji lub bajek.
• Posiłek podawaj przy stole a dziecko posadź na takiej wysokości, aby widziało co znajduje się na talerzu.

3. Odpowiednie zachowania podczas posiłku

• Zachęć dziecko do próbowania nowych potraw, rozpoczynając od przygotowywania małych porcji.
• Posiłki stałe podawaj na początku, a napoje na końcu. To sprawi, że dziecko zje większą porcję posiłku pełnowartościowego. Ważne jest unikanie popijania w trakcie jedzenia.
• Zachęcaj dziecko do samodzielnego jedzenia. To ważny element uczenia go bycia niezależnym i samodzielnym człowiekiem w życiu.
• Jeśli dziecko płacze, nie chce jeść, buntuje się, unika jedzenia, to po 10-15 minutach zabierz talerz. Nie zmuszaj dziecka do przedłużonego siedzenia nad zimnym posiłkiem. Powiedz spokojnym głosem, że jeśli teraz nie zje to kolejny posiłek będzie za np. 2-3 godziny.
• Zwracaj uwagę na różnorodność podawanych potraw. Dzieci uczą się nowych smaków. Serwuj różnorodne potrawy. Nie zniechęcaj się jeśli od razu dziecku coś nie będzie smakowało. Często trzeba podać nowy pokarm (smak) nawet do 10-15 razy, wtedy można powiedzieć, że dziecko czegoś nie lubi.
• Pamiętaj, że nie ma określonych potraw i produktów, które są niezbędne dla zdrowia. Są grupy produktów, które dziecko powinno spożywać. Owoce i warzywa są na tym samym poziomie w piramidzie prawidłowego żywienia. Nie ma problemu, jeśli dziecko je ogórki i jabłka a nie lubi kapusty i bananów.
• Jeśli dziecko odmawia jedzenia nie zwracaj na to uwagi i nie mów o tym. W przeciwnym razie takie zachowanie może wzmocnić opór dziecka. Uwaga rodzica powinna być nagrodą, a brak uwagi karą.
• W sytuacji nieprawidłowego zachowania podczas posiłku odwróć wzrok i uwagę. Kiedy dziecko pluje, umyślnie rzuca jedzeniem, krzyczy czy histeryzuje możesz porozmawiać z inną osobą lub patrzeć na swój talerz. Zachowaj spokój.
• Nie przymilaj się, nie proś i nie krzycz na dziecko bo to nasili jego opór.
• Nie traktuj deseru czy słodyczy jako nagrody za zjedzony posiłek. Prawidłowe zachowanie podczas jedzenia, spróbowanie nowej potrawy nagradzaj wspólną zabawą lub rodzinnym spacerem.
  

Co jeszcze może pomóc?

Uświadom sobie, że to, w jaki sposób odżywiają się rodzice dziecka, służy jako wzorzec do naśladowania. Jeśli w Twojej diecie nie ma warzyw, owoców, czy jadłospis jest mało urozmaicony to trudno wymagać od dziecka, żeby chętnie próbowało wszystkich podanych produktów. 

Zachowuj spokój. Dziecko wyczuwa Twoje napięcie i samo będzie nerwowe, a to nie poprawia apetytu. Choć trudno w to uwierzyć – żadne zdrowe dziecko nie da się zagłodzić.

Jako rodzic decydujesz o tym co trafi na talerz Twojego dziecka, więc jeśli to dziecko ma zadecydować, co chce zjeść zaproponuj wybrane przez Ciebie dwa różne (ale pełnowartościowe) posiłki.

Zachęcaj dziecko do wspólnego przygotowywania posiłków. Zrobiona samodzielnie jajecznica czy twarożek ze szczypiorkiem będą smakowały lepiej, niż przygotowane przez mamę, czy tatę. Bawcie się jedzeniem, postawcie na kreatywność! Kanapka w kształcie ulubionego zwierzątka lub nazwanie dania w ciekawy sposób może spowodować, że chętnie sięgnięcie po przygotowany posiłek. 

Pomocny jest ruch! Przed obiadem lub kolacją zachęć dziecko do przejażdżki rowerem, gry w piłkę, spaceru, ćwiczeń, bądź domowej bitwy na poduchy. Aktywność fizyczna rozbudza apetyt i przyciągnie niejadka do stołu. 

Oczywiście nie ma gwarancji, że wprowadzone sposoby skłonią dziecko do zjedzenia czegoś poza tzw. suchą bułką, ale jest na to duża szansa! Warto podjąć trud! Uświadom sobie, że Twoją rolą nie jest zrobienie absolutnie wszystkiego by dziecko zjadło zbilansowany posiłek i zostawiło pusty talerzyk, lecz zaoferowanie dziecku możliwości zjedzenia zbilansowanego, zdrowego posiłku. Natomiast dziecko zdecyduje czy zje, co zje i ile z tego posiłku zje. 

 

Bibliografia:

 

• Gonzalez C.: Moje dziecko nie chce jeść. Wyd. Mamania; 2013.
• Stanowisko Canadian Paediatric Society, Nutrition and Gastroenterology Committee, za: „Medycyna Praktyczna – Pediatria”, 3/2013.
• Wansink B.,Just D.R., Payne C. R., Klinger M.Z.: RETRACTED: Attractive names sustain increased vegetable intake in schools. Preventive Medicine 2012; 55(4):330-332.