Dieta paleo stała się jedną z popularniejszych diet ostatnich miesięcy, a może nawet lat. Jesteśmy na diecie paleo, jemy paleo żywność, swoje inspiracje kulinarne czerpiemy od naszych pra, pra, ale czy mamy pełną świadomość jak faktycznie wygląda ta dieta?
Paleolit XXI wieku
Dieta paleo to dieta oparta o żywienie okresu paleolitycznego, okresu powstania pierwszych kamiennych narzędzi. Nasi przodkowie żyjący w tym okresie nazywani społecznością zbieracko – łowiecką dostosowali swoje żywienie do warunków klimatycznych, a także zasobów oferowanych przez zamieszkiwany obszar.
Co więc jadło się w okresie paleolitu? Mięso dzikich zwierząt, ryby, skorupiaki, owoce, warzywa korzeniowe, bulwiaste, liściaste, orzechy, jaja, owady i larwy. Wszystko oprócz owadów i larw jemy także dzisiaj, ale należy wziąć poprawkę na stopień i sposób wytwarzania oraz przetworzenia poszczególnych surowców. Produkty mięsne XXI wieku mogą, a raczej na pewno mają zupełnie inny smak, zapach, a zwłaszcza wartość odżywczą w porównaniu do „mięsa paleolitycznego.”
Żywienie zgodne z zasadami diety paleo XXI wieku opiera się zarówno na chudym, ale i tym bardziej tłustym, ekologicznym mięsie, owocach morza, warzywach nieskrobiowych i oczywiście owocach. Wyklucza się warzywa strączkowe, produkty zbożowe, nabiał, a także produkty wysoko przetworzone.
Rozkładamy paleo na łopatki…
W diecie paleo następuje ograniczenie spożycia węglowodanów na rzecz białka i tłuszczu. Niezmiernie ważne w diecie palolitycznej są tłuszcze i ich jakość, a konkretniej tłuszcze jednonienasycone i wielonienasycone. Nie bój się ich! Światowa kampania antytłuszczowa odchodzi do lamusa. Wskazane jest włączenie do diety palolitycznej oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, orzechów oraz awokado bogatych w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, a także tłuszczów pochodzących z ryb, roślin liściastych i oleju lnianego, które są źródłem kwasów omega 3.
Dieta paleo nie zawsze okazuje się dietą dobrze zbilansowaną, jeśli taką nie jest prowadzić może do niedoborów witamin i składników mineralnych. Duże ilości białka w diecie mogą skutkować znacznym obciążeniem nerek, a także zaburzeniem równowagi kwasowo-zasadowej. Nieumiejętnie skomponowana dieta paleolityczna wiąże się z niedostatecznym dostarczeniem energii, potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania.
Paleolityczne pułapki, czyli sól i wapń
Zwiększona ilość spożywanego mięsa, a także ryb nierozerwalnie wiąże się ze zwiększonym spożyciem soli kuchennej, czyli chlorku sodu. Zbyt wysoka zawartość chlorku sodu w diecie może przyczynić się do rozwoju choroby nadciśnieniowej, powstawania udarów, nowotworów żołądka, a także zwyczajnie do rozregulowania gospodarki wodno-elektrolitowej, której konsekwencje mogą być równie poważne.
Od najmłodszych lat wszyscy wiedzą, że wapń jest podstawą mocnych kości. Bogatym źródłem tego pierwiastka są produkty mleczne, których podczas paleo nie spożywa się. Oprócz tego, znaczne spożycie szczawianów, fitynianów (zawartych głównie w szpinaku) przyczynia się do upośledzenia wchłaniania wapnia. Produkty roślinne i zwierzęce są źródłem związanego z białkami fosforu. Pierwiastek ten przy nadmiernej podaży negatywnie wpływa na wchłanianie wapnia, dlatego, że tworzy z nim niewchłanialne kompleksy. W konsekwencji najbardziej tracą na tym kości, im mniej wapnia w kościach tym słabsza ich mineralizacja.
Pierwsze koty za płoty…
Początki bywają trudne… w każdej dziedzinie życia, również początki diety paleo mogą okazać się dla Twojego organizmu nie lada wyzwaniem. Pamiętaj, że jeśli do tej pory Twój jadłospis dopasowany był do chociażby aktualnej piramidy żywieniowej, zalecanej przez IŻŻ to od momentu rozpoczęcia diety paleo funkcjonowanie organizmu, a także Twoje życie mogą stanąć do góry nogami. Organizm musi przystosować się do nowych warunków, więc normalne może się okazać zmęczenie, rozdrażnienie czy bóle głowy w pierwszych dniach przejścia na dietę naszych przodków. Stopniowe ograniczanie węglowodanów może złagodzić skutki uboczne pierwszych chwil z paleo.
Z jednej strony jest to dieta dość rygorystyczna, jeśli spojrzeć na nią z perspektywy współczesnego konsumenta, wymaga staranniejszego doboru produktów, a także większej ilości czasu przeznaczonego na ich wybór. Kupowane produkty powinny być jak najmniej przetworzone, dobrze gdyby były ekologiczne, bez pestycydów i antybiotyków. Stosując dietę paleo nie ma potrzeby liczenia kalorii i ciągłego myślenia o ilości i objętości spożywanego jedzenia. Paleo to również wiele wyrzeczeń. Zwolennicy diety paleo twierdzą, że powinna ona być nie tylko dietą, ale ideologią dotyczącą sposobu życia. Warto jednak przed wyborem diety zastanowić się czy nie będzie ona dla nas zbyt obciążająca fizycznie, jak i psychicznie? Zanim więc zdecydujesz o przejściu na tę dietę skorzystaj z konsultacji dietetycznej. Dietetyk pomoże ocenić stan Twojego zdrowia i dobrać sposób żywienia odpowiedni do Twoich indywidualnych potrzeb.
Być może dieta paleo to tylko kolejny trend żywieniowy, w końcu mikrobiota organizmu ludzkiego jest bardzo elastycznym systemem i w ciągu 10 000 lat zdążyła przystosować się, a może raczej ewaluować do żywienia racjonalnego, zbilansowanego opartego o wszystkie grupy produktów.
Aleksandra Świder- studentka Żywienia Człowieka i Oceny Żywności
Marta Piotrowska – Dietetyk
L. Kozłowska, Źródła fosforu w diecie a ryzyko powikłań mineralnych i kostnych u osób z przewlekłą chorobą nerek, http://www.ptfarm.pl, 11.03.2016
M. Jarosz, Normy żywienia dla populacji polskiej-nowelizacja
P. Zych, D. Szostak-Węgierek, Dieta paleolityczna. Część I. Cechy charakterystyczne
P. Zych, D. Szostak-Węgierek , Dieta paleolityczna. Część II. Porównanie z dietą śródziemnomorską
W. Hantelbach, Mity o cholesterolu