Rewolucja w odchudzaniu: czym różnią się Ozempic, Wegovy i Saxenda?

Czym są Ozempic, Wegovy, Saxenda?

Ozempic, Wegovy i Saxenda to trzy popularne leki na odchudzanie, które pomagają osobom zmagającym się z otyłością zredukować masę ciała. Choć często określa się je mianem „zastrzyków na odchudzanie”, każdy z tych preparatów ma nieco inne przeznaczenie i sposób działania. Łączy je jednak podobny mechanizm oparty na hormonach regulujących apetyt – dzięki temu zmniejszają łaknienie i przyspieszają uczucie sytości. Różnią się natomiast substancją czynną, schematem dawkowania oraz wskazaniami do stosowania. Czy stanowią przełom w leczeniu otyłości? Wyjaśniamy, czym się różnią i jak je mądrze stosować w procesie odchudzania.

Jak działają Ozempic, Wegovy i Saxenda?

Wszystkie trzy leki działają na podobnej zasadzie, wykorzystując mechanizm hormonów inkretynowych. Zarówno Ozempic, jak i Wegovy zawierają semaglutyd, natomiast Saxenda zawiera liraglutyd – oba te związki to analogi hormonu GLP-1 (glukagonopodobnego peptydu 1). GLP-1 to naturalnie występujący hormon jelitowy, który wydziela się po posiłku i odpowiada za uczucie sytości oraz kontrolę poziomu cukru we krwi. Leki Ozempic, Wegovy i Saxenda naśladują działanie GLP-1, aktywując receptory GLP-1 w organizmie pacjenta.

W praktyce oznacza to, że pod wpływem tych leków organizm reaguje tak, jakby otrzymał posiłek, mimo że kalorie faktycznie nie zostały dostarczone. Preparaty te zmniejszają apetyt – pacjent odczuwa mniejsze łaknienie, rzadziej odczuwa głód i szybciej się najada. Dodatkowo spowalniają opróżnianie żołądka, co sprawia, że po jedzeniu uczucie pełności utrzymuje się dłużej. Efektem jest naturalne ograniczenie ilości spożywanych kalorii w ciągu dnia, bez ciągłego uczucia głodu czy konieczności silnej walki z apetytem.

Co więcej, leki inkretynowe wpływają korzystnie na gospodarkę cukrową. Zwiększają wydzielanie insuliny przez trzustkę, ale tylko wówczas, gdy poziom glukozy we krwi wzrasta (np. po posiłku). Jednocześnie zmniejszają wydzielanie glukagonu – hormonu, który podnosi poziom cukru. Dzięki temu pomagają ustabilizować poziom glukozy w organizmie. U osób z cukrzycą typu 2 lub insulinoopornością przekłada się to na lepszą kontrolę glikemii, a u osób bez cukrzycy nie powoduje ryzyka nagłych spadków cukru.

Podsumowując, Ozempic, Wegovy i Saxenda ułatwiają odchudzanie głównie przez zmniejszenie apetytu i wywołanie uczucia sytości. Nie są to typowe „fat-burnery” przyspieszające metabolizm, lecz leki pomagające jeść mniej w sposób naturalny dla organizmu. W efekcie osoba stosująca te preparaty łatwiej utrzymuje dietę z deficytem kalorycznym, co prowadzi do stopniowej utraty masy ciała.

Dla kogo przeznaczone są Ozempic, Wegovy i Saxenda?

Tego typu leki na odchudzanie nie są dla każdego – zaleca się je przede wszystkim osobom zmagającym się z poważnym problemem nadmiernej wagi. Wegovy i Saxenda stosuje się u pacjentów z otyłością (definiowaną jako BMI ≥ 30). Można je również rozważyć przy nieco niższym BMI (27–29,9), o ile występują dodatkowe choroby związane z nadmierną masą ciała, takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe. Innymi słowy, sięga się po nie wtedy, gdy nadmierne kilogramy realnie zagrażają zdrowiu, a dotychczasowe próby odchudzania (dieta i ćwiczenia) nie przyniosły trwałych rezultatów.

Ozempic z kolei to lek zarejestrowany do leczenia cukrzycy typu 2. Jego głównym wskazaniem jest kontrola poziomu cukru we krwi u diabetyków, a utrata masy ciała stanowi dodatkowy, choć pożądany efekt uboczny. W praktyce jednak lekarze coraz częściej przepisują Ozempic również pacjentom z otyłością, zwłaszcza gdy Wegovy (semaglutyd w wyższej dawce, przeznaczony specjalnie na odchudzanie) jest niedostępny lub trudno osiągalny. Trzeba pamiętać, że takie wykorzystanie Ozempicu to tzw. użycie off-label (poza oficjalnym wskazaniem) i zawsze wymaga decyzji lekarza.

Wszystkie trzy omawiane leki można otrzymać wyłącznie na receptę. O tym, czy dany pacjent powinien rozpocząć farmakoterapię odchudzającą, decyduje lekarz po ocenie ogólnego stanu zdrowia, dotychczasowych prób zrzucenia wagi oraz ewentualnych przeciwwskazań. Takich preparatów nie powinny stosować m.in. kobiety w ciąży ani karmiące piersią, a także osoby z niektórymi schorzeniami (np. ciężkimi chorobami układu pokarmowego lub rzadkimi nowotworami endokrynnymi). Lekarze podkreślają, że najpierw należy wypróbować tradycyjne metody redukcji wagi – zdrową dietę i aktywność fizyczną – a dopiero gdy one zawiodą, można rozważyć włączenie do leczenia Ozempicu, Wegovy czy Saxendy jako wsparcia procesu odchudzania.

Ile można schudnąć stosując Ozempic, Wegovy lub Saxenda?

Skuteczność tych leków w redukcji wagi jest potwierdzona badaniami klinicznymi, choć efekty odchudzania mogą się różnić u poszczególnych osób. Ogólnie rzecz biorąc, pacjenci stosujący Ozempic, Wegovy lub Saxendę tracą średnio od kilku do kilkunastu procent wyjściowej masy ciała. Największe rezultaty obserwuje się zwykle przy najwyższych dawkach semaglutydu (Wegovy). W badaniach osoby z otyłością, które przyjmowały Wegovy, schudły średnio około 15% masy ciała w ciągu nieco ponad roku terapii. Niektórzy pacjenci odnotowali nawet 18–20% utraty wagi, zwłaszcza gdy łączyli leczenie z konsekwentną zmianą nawyków żywieniowych. Dla porównania, przy stosowaniu Saxendy średni spadek masy ciała po 12 miesiącach wynosi ok. 8% wyjściowej wagi (przy jednoczesnym utrzymywaniu diety i aktywności), choć indywidualnie wyniki wahają się od około 5% do ponad 10%.

W przypadku Ozempicu trudno podać jedną wartość, ponieważ zależy to od dawki oraz od tego, czy lek stosowany jest u osoby chorej na cukrzycę, czy u osoby z samą otyłością. Przy dawce 1 mg raz w tygodniu (typowej dla cukrzycy) pacjenci z nadwagą tracili około 5–7% masy ciała w ciągu roku. Jednak wyższe dawki semaglutydu używane w leczeniu otyłości dają znacznie większą redukcję wagi – stąd Wegovy (semaglutyd 2,4 mg) jest skuteczniejszy w odchudzaniu niż standardowe dawki Ozempicu. Można przyjąć, że przy odpowiednim dawkowaniu i przestrzeganiu zaleceń efekty odchudzania na semaglutydzie (Ozempic/Wegovy) sięgają dwucyfrowego ubytku procentowej masy ciała, podczas gdy na liraglutydzie (Saxenda) wynik ten jest nieco mniejszy.

Warto podkreślić, że są to wartości uśrednione. Indywidualne rezultaty mogą odbiegać od średniej – niektórzy schudną mniej (np. kilka kilogramów), inni więcej. Przestrzeganie diety i utrzymywanie aktywności fizycznej odgrywa tutaj bardzo ważną rolę. Leki GLP-1 znacząco ułatwiają jedzenie mniejszych porcji, ale i tak trzeba utrzymać ujemny bilans kaloryczny, aby waga spadała. Pacjent, który przyjmuje lek, lecz nie zmieni w ogóle swoich nawyków żywieniowych, może nie osiągnąć takich rezultatów jak osoba dbająca równolegle o zdrową dietę. Zazwyczaj największy spadek wagi następuje w pierwszych miesiącach terapii, a później tempo chudnięcia może maleć. Mimo to badania pokazują, że kontynuacja leczenia pomaga utrzymać uzyskany ubytek masy ciała i zapobiega efektowi jo-jo w trakcie terapii.

Jak wygląda dawkowanie Ozempic, Wegovy i Saxenda?

Ozempic i Wegovy podaje się w formie zastrzyku podskórnego raz w tygodniu, natomiast Saxenda wymaga codziennych zastrzyków. Wszystkie te leki dostępne są jako gotowe wstrzykiwacze (peny), którymi pacjent samodzielnie aplikuje dawkę pod skórę – najczęściej w okolicę brzucha, uda lub ramienia. Ważne jest przestrzeganie zaleconej częstotliwości podawania: Ozempic i Wegovy przyjmuje się tego samego dnia każdego tygodnia, z kolei Saxendę należy wstrzykiwać codziennie, najlepiej o stałej porze dnia.

Schemat dawkowania różni się między tymi lekami. W przypadku Ozempicu terapię rozpoczyna się zwykle od dawki 0,25 mg raz na tydzień przez pierwsze 4 tygodnie, aby organizm przyzwyczaił się do leku. Następnie dawkę zwiększa się do 0,5 mg tygodniowo. W leczeniu cukrzycy typu 2 często stosuje się dawkę docelową 1 mg raz na tydzień (niektórzy pacjenci mogą wymagać zwiększenia do 2 mg, w zależności od zaleceń lekarza). Wegovy, zawierający ten sam składnik aktywny (semaglutyd), ma podobny harmonogram zwiększania dawki, lecz docelowo osiąga wyższe poziomy. Standardowo zaczyna się od 0,25 mg na tydzień, po miesiącu zwiększa do 0,5 mg, potem kolejno 1,0 mg i 1,7 mg, aż docelowo do 2,4 mg raz w tygodniu. Titracja (stopniowe zwiększanie dawki) odbywa się na przestrzeni kilku miesięcy, aby zminimalizować skutki uboczne – pełny efekt terapeutyczny Wegovy uzyskuje się więc dopiero po osiągnięciu maksymalnej dawki, co zajmuje około 4–5 miesięcy.

Saxenda ma odmienny schemat, ponieważ zastrzyki podaje się codziennie. Tutaj również stosuje się stopniowe zwiększanie dawki, tyle że w tygodniowych interwałach. Leczenie rozpoczyna się od 0,6 mg na dobę; po tygodniu dawkę zwiększa się do 1,2 mg dziennie, po kolejnym tygodniu do 1,8 mg, następnie do 2,4 mg, aż w piątym tygodniu osiąga się pełną dawkę 3,0 mg dziennie. Po osiągnięciu 3 mg terapia jest kontynuowana na tym poziomie, o ile pacjent dobrze toleruje lek. Codzienne wstrzykiwanie wymaga dyscypliny od chorego, ale dzięki mniejszym dawkom jednorazowym początkowe działania niepożądane Saxendy mogą być mniej dotkliwe niż przy cotygodniowych, większych dawkach Wegovy.

Długość terapii ustala lekarz indywidualnie – w badaniach klinicznych pacjenci przyjmowali te leki przez kilkanaście miesięcy lub dłużej. W praktyce stosuje się je tak długo, jak przynoszą korzyść w postaci utraty wagi i są dobrze tolerowane. Należy pamiętać, że przerwanie przyjmowania zastrzyków często skutkuje powrotem apetytu do stanu wyjściowego, co może sprzyjać ponownemu przybieraniu na wadze. Dlatego tak istotne jest, aby w trakcie terapii pracować nad trwałymi zmianami nawyków żywieniowych – wtedy po zakończeniu leczenia łatwiej będzie utrzymać osiągnięte rezultaty. Z punktu widzenia wygody pacjenta ogromne znaczenie ma częstotliwość dawkowania. Dla wielu osób jeden zastrzyk na tydzień (Ozempic, Wegovy) jest znacznie łatwiejszy do zaakceptowania niż codzienne zastrzyki (Saxenda). Przy wyborze konkretnego leku lekarz bierze jednak pod uwagę wiele czynników – nie tylko wygodę dawkowania, ale także skuteczność terapii, możliwe działania niepożądane oraz indywidualne potrzeby zdrowotne pacjenta.

Jakie są skutki uboczne Ozempic, Wegovy i Saxenda?

Leki Ozempic, Wegovy i Saxenda, mimo swoich korzyści, mogą wywoływać pewne skutki uboczne. Najczęściej pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego, co wynika z ich mechanizmu działania (wpływ na trawienie i apetyt). Wielu pacjentów na początku terapii odczuwa nudności, które mogą być łagodne lub umiarkowane, a czasem prowadzą nawet do wymiotów. Wystąpić mogą także biegunki lub przeciwnie – zaparcia, wzdęcia, odbijanie oraz uczucie pełności w jamie brzusznej. Część osób doświadcza również bólu brzucha czy zgagi. Na ogół są to objawy przejściowe i ustępują po przystosowaniu się organizmu do leku lub po spowolnieniu tempa zwiększania dawki. Ważne jest, aby w początkowym okresie terapii przestrzegać zaleceń dotyczących diety (np. unikać ciężkostrawnych, tłustych potraw), co może złagodzić te dolegliwości.

Inne możliwe efekty niepożądane to bóle głowy, uczucie zmęczenia, lekki wzrost tętna czy reakcje w miejscu wstrzyknięcia (zaczerwienienie, swędzenie). U niewielkiej części pacjentów mogą pojawić się bardziej poważne działania niepożądane. Należy do nich ostre zapalenie trzustki (objawiające się silnym bólem brzucha z towarzyszącymi nudnościami i wymiotami) – choć zdarza się rzadko, każdy sygnał sugerujący tę chorobę wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Opisywano również przypadki zaburzeń pracy pęcherzyka żółciowego (np. kamicy żółciowej), co może wynikać zarówno z działania leku, jak i z szybkiego chudnięcia. Bardzo rzadkim, ale istotnym zagrożeniem zaobserwowanym w badaniach na zwierzętach jest zwiększona częstość raka rdzeniastego tarczycy. Z tego względu tych leków nie wolno stosować u osób z zespołem MEN2 ani z rodzinnym występowaniem raka rdzeniastego tarczycy.

Na szczęście same analogi GLP-1 nie wywołują ciężkich niedocukrzeń (hipoglikemii), o ile nie łączy się ich z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Ryzyko hipoglikemii jest więc niskie u osób bez cukrzycy. Niemniej jednak zawsze warto być wyczulonym na sygnały wysyłane przez organizm. Jeśli pacjent źle znosi leczenie – np. uporczywe wymioty uniemożliwiają normalne jedzenie lub pojawiają się inne niepokojące objawy – należy skontaktować się z lekarzem. Często rozwiązaniem może być wolniejsze zwiększanie dawki lub tymczasowe obniżenie dawki, co daje organizmowi czas na adaptację. W większości przypadków działania niepożądane można opanować i wielu pacjentów ocenia, że korzyści z utraty wagi przewyższają okresowe niedogodności związane z samopoczuciem podczas terapii.

Zalety i wady terapii z użyciem Ozempic, Wegovy, Saxenda

Jak każda metoda leczenia, stosowanie farmakoterapii odchudzającej ma swoje mocne strony, ale wiąże się też z pewnymi minusami. Poniżej zestawiamy główne zalety i wady korzystania z takich leków jak Ozempic, Wegovy czy Saxenda:

Zalety stosowania leków GLP-1 w odchudzaniu:

Wysoka skuteczność redukcji wagi – leki te umożliwiają znacznie większy spadek masy ciała niż sama dieta u wielu pacjentów. Utrata 10–15% wagi (lub więcej) przekłada się na poprawę stanu zdrowia i jakości życia.
Poprawa parametrów metabolicznych – poza odchudzaniem, terapia semaglutydem czy liraglutydem często skutkuje lepszą kontrolą glikemii (ważne u osób z cukrzycą i stanem przedcukrzycowym), obniżeniem ciśnienia tętniczego oraz poprawą profilu lipidowego. Zmniejszenie masy ciała odciąża stawy i układ krążenia.
Zmniejszenie apetytu i brak ciągłego głodu – pacjenci przyjmujący te leki zgłaszają, że łatwiej im przestrzegać diety, ponieważ nie czują tak silnych napadów głodu. Leki zapewniają uczucie sytości, co pomaga uniknąć podjadania i ułatwia utrzymanie deficytu kalorycznego.
Alternatywa dla operacji bariatrycznych – dla części osób z otyłością, które kwalifikowałyby się do operacyjnego leczenia otyłości, terapia lekami takimi jak Wegovy czy Saxenda może być mniej inwazyjną opcją dającą znaczącą utratę wagi. Może odsunąć w czasie lub nawet wyeliminować konieczność zabiegu, o ile pacjent dobrze reaguje na leczenie.
Proste dawkowanie – w przypadku Ozempicu i Wegovy wygodna forma jednorazowego zastrzyku na tydzień sprawia, że leczenie jest stosunkowo łatwe do prowadzenia. Brak codziennego pamiętania o tabletce (jak w innych terapiach) bywa dla pacjentów ułatwieniem.

Wady i ograniczenia terapii:

Możliwe skutki uboczne – jak omówiono wyżej, leki te często wywołują efekty uboczne (zwłaszcza na początku terapii), takie jak nudności, problemy żołądkowo-jelitowe, bóle głowy. Dla części pacjentów bywa to uciążliwe i może wymagać przerwania leczenia.
Konieczność wstrzyknięć – wszystkie trzy preparaty podaje się w zastrzykach. Dla osób bojących się igieł lub niechętnych do samodzielnego wykonywania injekcji jest to bariera. Codzienne zastrzyki (Saxenda) są bardziej uciążliwe niż tygodniowe, ale nawet raz w tygodniu to więcej zachodu niż przyjęcie tabletki.
Wysoki koszt terapii – obecnie leki te nie podlegają refundacji w leczeniu otyłości, a ich cena jest wysoka. Miesięczny koszt kuracji Saxendą czy Wegovy może sięgać od kilkuset do ponad tysiąca złotych, w zależności od dawki. Dla wielu osób stanowi to poważną przeszkodę w długotrwałym stosowaniu.
Dostępność i ciągłość leczenia – ze względu na ogromny popyt na te preparaty bywały okresy, gdy Ozempic czy Wegovy były trudne do zdobycia w aptekach. Braki zaopatrzenia mogą przerywać terapię, co utrudnia osiągnięcie stabilnych efektów. Ponadto rozpoczęcie leczenia wymaga recepty i nadzoru lekarza, co wiąże się z regularnymi wizytami kontrolnymi.
Brak trwałości efektu po odstawieniu – niestety, jeśli po osiągnięciu celu pacjent przestanie przyjmować lek, a nie wypracował zdrowych nawyków, istnieje ryzyko nawrotu wagi. Leki te działają tak długo, jak są stosowane; po ich odstawieniu apetyt zwykle wraca, więc utrzymanie niższej masy ciała wymaga dalszej pracy nad dietą i stylem życia.
Ograniczenia co do wskazań – terapia Ozempikiem, Wegovy czy Saxendą jest przeznaczona głównie dla osób z otyłością lub istotną nadwagą z powikłaniami. Nie jest to rozwiązanie dla kogoś, kto chce zrzucić kilka kilogramów „do wakacji”. Z uwagi na potencjalne działania niepożądane i brak badań u niektórych grup, leków tych nie stosuje się u dzieci (poza specjalistycznymi wskazaniami dla Wegovy od 12 r.ż.), kobiet w ciąży czy osób z określonymi schorzeniami.

Ozempic, Wegovy czy Saxenda – który lek wybrać?

Każdy z opisanych leków ma nieco inny profil, dlatego decyzja o wyborze powinna być dostosowana do sytuacji konkretnego pacjenta. Nie istnieje uniwersalna odpowiedź na pytanie, który z tych preparatów jest „najlepszy” – dla jednej osoby optymalny będzie Wegovy, dla innej Saxenda lub Ozempic, w zależności od potrzeb zdrowotnych i tolerancji leku. Lekarz prowadzący, analizując przypadek pacjenta, weźmie pod uwagę kilka istotnych kwestii:

Czy pacjent cierpi na cukrzycę typu 2 lub stan przedcukrzycowy? Jeśli tak, skorzysta dodatkowo na leku z semaglutydem, który poprawia kontrolę glikemii. Ozempic może być wtedy wyborem łączącym leczenie cukrzycy z redukcją wagi.
Jak duża jest nadwaga/otyłość i jak szybko trzeba zredukować masę ciała? Wegovy (semaglutyd w wysokiej dawce) zapewnia największą skuteczność odchudzania, więc bywa preferowany u osób z bardzo wysokim BMI, u których oczekuje się znacznej utraty wagi. Saxenda również pomaga schudnąć, ale zwykle trochę mniej, więc może być opcją przy mniejszych wymaganych redukcjach lub gdy semaglutyd nie jest tolerowany.
Jakie są przeciwwskazania lub indywidualna tolerancja? Jeśli ktoś źle znosi semaglutyd (silne nudności, wymioty mimo modyfikacji dawki), lekarz może zaproponować Saxendę z uwagi na inną substancję czynną. Z kolei przy przeciwwskazaniach do liraglutydu (rzadkie) – lepszy będzie semaglutyd.
Preferencje pacjenta co do sposobu terapii. Osoby, którym trudno byłoby wykonywać codzienne zastrzyki, chętniej wybiorą schemat raz na tydzień (Ozempic/Wegovy). Z drugiej strony, niektórzy wolą codzienną rutynę z mniejszą dawką niż przyjmowanie większej dawki naraz raz w tygodniu – tu przewagą może być Saxenda. Ważne jest, aby pacjent był w stanie realizować plan leczenia.
Względy praktyczne, jak koszt i dostępność. Saxenda i Wegovy to leki droższe przy pełnych dawkach niż standardowy Ozempic stosowany w cukrzycy. Jeśli kwestia finansowa odgrywa dużą rolę, lekarz może odpowiednio zaplanować terapię (np. przejściowo stosować niższe dawki lub wybrać preparat łatwiej dostępny). Obecnie semaglutyd (Ozempic/Wegovy) cieszy się ogromnym zainteresowaniem, co czasem powoduje braki w aptekach – w takiej sytuacji przejście na Saxendę lub odwrotnie (gdy brakuje Saxendy, a dostępny jest Ozempic) bywa sposobem na kontynuację kuracji.

Ostatecznie wybór między Ozempic, Wegovy a Saxendą powinien zapadać wspólnie w porozumieniu pacjenta i lekarza, po rozważeniu powyższych czynników. Warto pamiętać, że wszystkie te leki są jedynie narzędziami wspomagającymi proces odchudzania. Aby osiągnąć trwały sukces, pacjent powinien jednocześnie wprowadzać zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną. Współpraca z doświadczonym lekarzem oraz dietetykiem pomoże bezpiecznie przejść przez terapię i wypracować nawyki, które pozwolą utrzymać niższą wagę już po zakończeniu leczenia. Walka z otyłością to długotrwały proces wymagający zaangażowania, a leki takie jak Ozempic, Wegovy czy Saxenda mogą być cennym wsparciem na tej drodze, o ile są stosowane mądrze i odpowiedzialnie.