Sól

W ludowej tradycji chińskiej uważano, że nadmiar soli prowadzi do chciwości. Doradzimy co zrobić, aby nie stać się człowiekiem chciwym ani chorym.Sól w liczbachZapewne wielu z nas zastanawia się czy solić? Odpowiedź jest prosta, solić, ale w znacznie mniejszych ilościach niż jest to w naszym kraju przyjęte. Przeciętny Polak spożywa ok. 8 – 20 g soli dziennie, podczas gdy fizjologiczne potrzeby organizmu zostają zaspokojone przez 1,5 g soli. Najnowsze wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization) dotyczące spożycia soli rekomendują ograniczenie spożycia soli do 5 g na dobę, co oznacza spożycie maximum 2 g sodu dziennie. Pamiętajmy, że spożycie soli nie wynika jedynie z naszych przyzwyczajeń kulinarnych, ale także ze spożywania większej ilości produktów wysoko przetworzonych. Należą do nich między innymi wędliny, konserwy, nabiał, pieczywo, kostki bulionowe, dania typu fast-food, kiszonki oraz gotowe mieszanki przypraw.

Nadmiar soli

Oczywistym niemalże dla każdego jest fakt, że nadmierna ilość soli wywołuje nadciśnienie tętnicze. Nie jest to jednak jedyne schorzenie. Nadmierna podaż soli w diecie może wywoływać wrzody żołądka, zwiększające ryzyko wystąpienia raka tego narządu, a także obrzęki, uszkodzenie nerek oraz zmniejszone wchłanianie substancji odżywczych, a także niedoboru wapnia, które może prowadzić do osłabienia kości, mięśni oraz serca.

Jeśli odczuwasz wzmożone pragnienie, zauważasz u siebie szarą skórę i ciemny mocz, białka twoich oczu często bywają zaczerwienione, nogi ciężkie, a brzuch duży to prawdopodobnie nadużywasz soli.

Niedobór soli

Choć niezbyt często wspomina się o niedoborach soli, to jednak należy pamiętać, że taka sytuacja również nie sprzyja ludzkiemu organizmowi. Prowadzi do zmniejszonego popędu płciowego, zwiększonych gazów jelitowych, wymiotów oraz zaniku mięśni. Większość tych objawów obserwuje się u osób stosujących dietę nisko sodową.

Walka potasu z sodem

Potas jest minerałem, który naturalnie równoważy działanie sodu. Jeśli proporcja między sodem i potasem jest zaburzona, nie można mówić o stabilności wody oraz równowagi kwasowo-zasadowej, co sprawia, że zarówno nerwy jak i mięśnie nie pracują prawidłowo. Ciało jest osłabione, mięśnie nie mają odpowiedniego napięcia, a odruchy są opóźnione. Należy zatem pamiętać, żeby jako dodatek do mocno słonych potraw wybierać produkty bogate w potas. Należą do nich między innymi zielone warzywa liściaste, ziemniaki, pomidory oraz rośliny strączkowe, a także banany i wiele innych owoców. W najświeższych doniesieniach Światowa Organizacja Zdrowia informuje, że dzienne spożycie potasu powinno wynosić 3,51 g.

Sól soli nierówna

Niestety najpowszechniej stosowana w naszym kraju sól kuchenna jest rafinowana i wyjałowiona z ponad 60-ciu występujących w niej pierwiastków śladowych. W składzie „dzisiejszej” soli w 99,5% znajduje się sód. Reszta to chlorek potasu oraz cukier i substancje przeciwzbrylające. Może warto zastanowić się chwilę stojąc przed sklepową półką?

Sól można sklasyfikować pod względem wielu czynników, m.in. postaci w jakiej występuje (np. kryształki lub miał), sposobu mielenia (drobnoziarnista lub gruboziarnista), koloru (biała, kolorowa), sposobu wydobywania (np. kamienna wydobywana w postaci brył solnych, warzona otrzymana z oczyszczenia soli kamiennej w warzelniach, morska otrzymana w wyniku odparowania wody morskiej).

• Sól kuchenna, zwana także oczyszczoną lub warzoną, jest solą najbardziej popularną, a jednocześnie najbardziej oczyszczoną ze wszystkich cennych mikroelementów. Do oczyszczania używa się substancji chemicznych, co sprawia, że sól kuchenna to w ponad 99% chlorek sodu. Bywa wzbogacana jodem.
• Sól kamienna jest wydobywana na dużych głębokościach, zatem bogata w składniki mineralne.
• Sól morska zawiera w swym składzie jedynie 35 % sodu. Ponadto znajdujemy w niej takie pierwiastki jak: wzmacniający mięśnie i poprawiający przewodnictwo nerwowe magnez, krwiotwórcze żelazo, wzmacniający zęby i kości wapń, poprawiający kondycję włosów i paznokci cynk, a także jod, selen czy mangan. Przypisuje jej się działanie oczyszczające, gdyż usuwa z organizmu toksyny i poprawia koloryt skóry. Jej jedyną wadą jest dosyć wysoka cena, ok. 5-7 zł/ kg, podczas gdy sól kuchenna kosztuje ok. 1 zł/kg.
• Kwiat soli jest rodzajem soli obfitującym w składniki mineralne, gdyż powstaje na skutek parowania w solankach. Solanki sąsiadują z oceanem i są elementem krajobrazu m.in. Portugalii i Francji.

I jaka decyzja? Mamy nadzieję, że wybrałeś sól morską.

Kroki zmierzające do zmniejszenia soli w diecie.

Krok I Sól powinna wzbogacać smak, a nie dominować nad nim. Jeśli czujesz, że potrawa jest słona to najlepszy dowód, że została przesolona. Postaraj się w miejsce soli dodać więcej przypraw, np. oregano, zioła prowansalskie, koper, szczypiorek, papryka mielona, imbir, itd.

Krok II Zmniejsz spożycie produktów w puszkach, najczęściej zawierają nadmierną ilość soli. Warzywa z puszki, np. groszek i kukurydzę przed spożyciem opłucz pod bieżącą wodą.

Krok III Unikaj gotowych mieszanek przypraw, tzw. fixów, zawsze możesz sam skomponować taką mieszankę i za każdym razem cieszyć się innym smakiem potrawy.

Krok IV Sól utraconą z potem z powodu ciepła uzupełnij napojami lub pokarmami obfitującymi w potas, a nie sód.

Krok V Spożycie soli jest większe w chłodnych porach roku, postaraj się więc odzwyczaić od słonego smaku wiosną lub latem, tak, żeby zimą nie nadużywać soli. Nie bój się, że nie zdążysz człowiek potrzebuje maksymalnie 72 h, aby wyzbyć się tego przyzwyczajenia.

Dodatkowych wskazówek, o tym jak zmniejszyć spożycie sodu w codziennej diecie, szukaj tutaj.

Mgr Justyna Walerowska-Madej