Od kilku lat w naszym społeczeństwie coraz głośniej poruszane są kwestie choroby nowotworowej oraz jej leczenia. Mówi się coraz więcej o tym, że rak to nie wyrok, że można zrobić wiele by podnieść jakość życia pacjentów onkologicznych, dać im wiarę i szansę by pokonać chorobę.
Do tej pory do leczenia podchodzono jednokierunkowo. Nastawiano się głównie na leczenie farmakologiczne. Dziś wiemy więcej. Wiemy, że do całkowitego wyleczenia jest potrzebne podejście holistyczne. Zadbanie o odpowiednie leczenie farmakologiczne, opiekę psychologiczną, aktywność ruchową oraz żywienie. Wszystko po to by wspierać ciało walczące z nowotworem na wielu płaszczyznach.
W lutym, na naszym portalu ukazał się artykuł mówiący o diecie antynowotworowej. Możemy dowiedzieć się z niego czym jest nowotwór i jak ważna jest profilaktyka. Warto jednak również rozmawiać o sytuacji gdy nowotwór to nie jest tylko pustym słowem, ale dotyczy nas lub naszych bliskich.
Czy w walce z rakiem mamy jakieś szanse?
Oczywiście. Bardzo ważna jest odpowiednia diagnoza, odpowiednio dobrane leczenie oraz opieka psychologiczna i żywieniowa. Przede wszystkim optymiści żyją dłużej, wsparcie jakie zapewnia rodzina i wykwalifikowana kadra daje siłę by pokonywać trudności związane z leczeniem. Ponadto żywienie. Ono również ma ogromne znaczenie. Żeby walczyć, trzeba mieć siłę, żeby mieć siłę trzeba odpowiednio się odżywiać. Niestety wielu pacjentów onkologicznych jest niedożywionych.
Czym jest niedożywienie?
Szacuje się że u 80% pacjentów onkologicznych występuje niedożywienie, związane nie tylko z dużą utratą masy ciała w krótkim czasie, ale również z brakiem odpowiednim produktów żywnościowych. Co jest jego przyczyną?
- utrata składników odżywczych poprzez zaburzenia wchłaniania lub trawienia,
- zwiększone zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe,
- niedostateczne odżywienie wynikające z braku łaknienia, działania leków lub stanów patologicznych układu pokarmowego.
Co jest ważne w odżywaniu pacjentów onkologicznych?
- spokój i regularność w przyjmowaniu bardzo małych, ale częstych (6-8) posiłków w ciągu dnia. Warto by przygotowane posiłki podawane były na mniejszej zastawie stołowej by nie przekraczać możliwości chorego i nie wywoływać tym samym poczucia winy,
- smak i konsystencja przygotowanych posiłków. Ważne żeby posiłki były delikatne, ale smakowite, warto uwzględnić preferencje chorego oraz możliwość spożywania danych produktów w formie płynnej, półpłynnej lub stałej,
- odpowiednia jakość posiłków pod względem składników pokarmowych. Jadłospis chorego powinien być zróżnicowany i opierać się na produktach ze wszystkich grup spożywczych. Żywność powinna być znanego pochodzenia, o możliwie najwyższej jakości,
- obecność produktów, które są bogate w antyoksydanty, głównie w witaminy antyoksydacyjne jak wit. C, E; karotenoidy, np.: likopen. Przeciwutleniacze obecne w diecie, pozwalają chronić organizm przed działaniem wolnych rodników.
- obecność w jadłospisie produktów o wysokiej zawartości białka, wysokiej energetyczności (kaloryczności) oraz będących źródłem kwasów omega 3.
Jak zwiększać energetyczność posiłków, bez zwiększania objętości?
- poprzez wzbogacanie posiłków specjalnymi odżywkami i suplementami diety (zawartość energii około 1,5 kcal/ml),
- poprzez dodawanie niewielkiej ilości (1 mała łyżeczka jednorazowo) masła, oleju rzepakowego niskoerukowego lub oliwy z oliwek do potraw podawanych na ciepło, np. zup, kasz, ryżu, ziemniaków, gotowanych warzyw,
- poprzez dodawanie śmietanki do kawy, herbaty oraz bitej śmietany do owoców, musów owocowych, galaretek, budyniów,
- poprzez dodawanie miodu do słodzenia napojów o temperaturze pokojowej, zup mlecznych,
- poprzez wybieranie pełnotłustych jogurtów, śmietany, mleka w proszku do zup, deserów, sosów,
- poprzez dodawanie jajka do sałatek warzywnych, zup, dozwolonych potraw z mięsa,
- dodatek orzechów i suszonych owoców do deserów.
Warto pamiętać, że właściwie skomponowana dieta ma znaczenie nie tylko w profilaktyce chorób nowotworowych, ale również w ich leczeniu. Należy mieć również na uwadze, że prawidłowe żywienie odgrywa również znaczącą role po przebyciu choroby nowotworowej. Wtedy głównym jej celem jest zapobieganie wznowieniu choroby.
Justyna Kondratowicz- dietetyk
- Jarosz M., Sajór I. 2010, Rola żywienia w leczeniu nowotworów złośliwych (w:) Praktyczny podręcznik dietetyki. Red. Gawęcki J. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 414-433
- http://www.cancer.gov/cancertopics/coping/eatinghints.pdf
- Włodarek D. 2014, Ryby w profilaktyce chorób nowotworowych. Food Forum, 25- 31
- Zalega J. 2014, Żywienie w chorobie nowotworowej piersi. Food Forum, 47-53
- Misiak M. 2003, Wyniszczenie nowotworowe. Współczesna onkologia. 7(5) 381-388.
- Jarosz J., Chmielarczyk W. 2006, Problemy z odżywianiem w chorobie nowotworowej. Praktyczne wskazówki w utrzymaniu możliwie najlepszego odżywiania u chorych na nowotwory. Medipress Onkologia.