Dieta ketogeniczna – czy tłuszcz pomaga w odchudzaniu?

Autor: admin

Dieta ketogeniczna - czy tłuszcz pomaga w odchudzaniu?

Dieta ketogeniczna (ketogenna) jest to dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa.
W diecie podstawowej rozkład składników wygląda następująco: 10-15% białka, 25-30% tłuszcze, a pozostała część, czyli około 40-60% węglowodany. W diecie ketogenicznej zaś ok. 80-90% energii dostarczamy z tłuszczów, a pozostałe 10-20% stanowią razem białka i węglowodany.

Ma ona na celu wywołanie i utrzymywanie w organizmie ketozy (podnosząc stężenie związków ketonowych we krwi), poprzez odwrócenie proporcji tłuszczu i węglowodanów w posiłkach. W wyniku czego organizm zmuszony będzie do pobierania energii z innych źródeł, w tym wypadku z tłuszczy.

Wyróżnić można trzy warianty tej diety – każdą o określonym stosunku tłuszczów do sumy białek i węglowodanów:

  • 2:1 w wariancie niskowęglowodanowym,
  • 3:1 w wariancie bardzo niskowęglowodanowym,
  • 4:1 w wariancie rygorystycznie niskowęglowodanowym.

 

Źródła pokarmowe

Źródłem białka w diecie jest:

  • chude mięso, ryby, drób, wędliny, sery, serki wiejskie.

Węglowodanów dostarczają :

  • owoce (grejpfruty, jabłka, mandarynki, pomarańcze, truskawki, awokado ze względu na tłuszcz) oraz warzywa ( cukinia, brokuły, kalafior, kapusta, kapusta pekińska, ogórek, ogórek kiszony, papryka, pomidory, por, rzodkiewka, sałata zielona, seler naciowy, szczypiorek, szpinak oraz pieczarki).

 

Tłuszcze

Wyróżniamy tłuszcze nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone, które powinny odpowiadać stosunkowi 1:1:1. Źródłem tłuszczy nasyconych są tłuszcze zwierzęce ( w tym golonka, boczek, smalec, mięso wołowe), a także olej kokosowy i nabiał.

Tłuszczy jednonienasyconych dostarczają produkty takie jak:

  • oliwa z oliwek, oliwki, orzechy.

Źródłem tłuszczów wielonienasyconych (omega 3) mogą być z kolei:

  • ryby, olej lniany, siemię lniane, nasiona chia, awokado, ziarna sezamu, jaja.

Z diety należy natomiast wykluczyć produkty zbożowe (pieczywo, makarony, kasze), mleko, ziemniaki, cukier i słodycze oraz wyroby cukiernicze. Nie wskazane są także słodkie napoje, dżemy, miody, galaretki, lody, jak również leki z dodatkiem cukru.

Założenia diety

Pierwotnie dieta ta została wynaleziona w celu wspomagania leczenia dzieci cierpiących na padaczkę oporną na leki. Dzięki swoim właściwościom obniża pobudliwość drgawkową mózgu. Stosuje się ją najczęściej u dzieci w wieku 1-10 lat przez okres 2-3 lata. Dietę ketogenną zaleca się także w niektórych wrodzonych chorobach metabolizmu, zespole Retta, zespole Draveta, stwardnieniu guzowatym. Obecnie rozważa się także wspomaganie leczenia autyzmu, choroby Alzheimera oraz choroby Parkinsona poprzez stosowanie tej diety.

Dieta ketogeniczna to opcja tylko dla osób ze zdrowymi wątrobą, nerkami i trzustką, które będą musiały poradzić sobie z większym obciążeniem spowodowanym metabolizmem ciał ketonowych. Ich nadmiar może powodować kwasicę, dlatego tak ważne w tej diecie jest odpowiednie nawodnienie. Towarzyszyć mu mogą również zaparcia, biegunki, bóle brzucha, utrata apetytu, uczucie zmęczenia i wymioty, a także duże uczucie pragnienia i nadmiernej senności.

Wskazania do stosowania

  • lekoodporna padaczka u dzieci (podejrzewa się, że ciała ketonowe powodują wzrost aktywności enzymów syntetyzujących kwas γ-aminomasłowy (inaczej GABA – pełni funkcję głównego neuroprzekaźnika o działaniu hamującym w całym układzie nerwowym), co wyhamowuje pobudzenie neuronów; aktywują receptor potasowy K2P i pompę sodowo-potasową, co podnosi próg drgawkowy; poza tym ciała ketonowe mogą chronić komórki nerwowe, m.in. przed uszkodzeniem przed wolnymi rodnikami (ograniczają stres oksydacyjny),
    )
  • wrodzone błędy metabolizmu (np. wrodzony brak białka transportującego glukozę GLUT-1),
  • zespół Retta,
  • zespół Doose,
  • zespół Draveta,
  • stwardnienie guzowate,
  • rozważa się także leczenie wspomagające dietą ketogeniczną w autyzmie, chorobie Alzheimera, Parkinsona, innych typach padaczek czy niektórych encefalopatiach.

 

Zalety

  • skuteczność w leczeniu napadów padaczkowych – ich całkowite zahamowanie stwierdzono u 10-20% dzieci stosujących tą dietę, u połowy z pozostałych 80-90% nastąpiła znaczna redukcja liczby napadów lub ilości przyjmowanych leków, po zakończeniu stosowania diety u wielu dzieci nie doszło do nawrotu choroby,
  • stan ketozy doprowadza do obniżenia poczucia głodu, pozwala na dłużej nasycić się potrawami,
  • obniżenie masy ciała,
  • wzrost naturalnie występujących w organizmie antyoksydantów chroniących przed wolnymi rodnikami.

ketogenna 1

Wady

  • utrata masy ciała wynika ze straty wody, nie tłuszczu. Dochodzi ponadto do spalania białek strukturalnych organizmu, spadku masy mięśniowej a w dalszej konsekwencji wyniszczenia organizmu,
  • zwiększona diureza,
  • zakwaszenie organizmu,
  • pogorszenie samopoczucia, rozdrażnienie, agresja,
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, utrata apetytu, zaparcia, biegunka,
  • możliwe skutki uboczne: kardiomiopatia, zapalenie wątroby, trzustki, hipoglikemia, kamica żółciowa, refluks żołądkowo- przełykowy,
  • w diecie ketogenicznej występują niedobory witamin i minerałów (szczególnie wit. C, wit. Z grupy B oraz Ca, Fe), stąd należy je suplementować.

 

Podsumowanie

Dieta ketogeniczna jest użyteczna w wymienionych wyżej jednostkach chorobowych,
jeśli chodzi o metodę odchudzania jest zbyt restrykcyjna, wymaga dużej samodyscypliny, co jest szczególnie trudne na początku odchudzania i dla osób, które wcześniej nie miały z nią styczności.

Dla osób chcących zdrowo schudnąć i zmienić swoje nawyki żywieniowe na dłużej zalecane jest żywienie uwzględniające wszystkie grupy (produkty) żywności w odpowiednich proporcjach oraz zgodnie z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej wg IŻŻ.

Pamiętajmy – najważniejsza jest ilość i rodzaj dostarczanych kalorii, nie sam model diety.

Za pomoc przy artykule dziękuję stażystkom Monice Popik oraz Katarzynie Jaros.

Dietetyk_Robert Lipert

Robert Lipert
dietetyk

Bibliografia: